Znów przeważyła ciekawość, a
jakże. W końcu film posiadający skrajne opinie od zawsze wzbudza kontrowersje. I pokusę obejrzenia. Pomijając całe
zamieszanie z festiwalem w Cannes (gwizdy, popłuczyny i tym podobne) zdziwiona
byłam, że tak wielu chciało rozbebeszać dzieło Refna na atomy- dodając przy tym
spazm narzekania na miałkość i brak koncepcji*. Bo, biorąc pod uwagę uprzednie produkcje,
można zauważyć, że Refn wcale nie celował w mainstream.
Zatem, cytując klasyka: o co tyle szumu? Tak jakby kino autorskie wyszło nagle
z worka.
Powinnością kinomana- nawet tego
samozwańczego, jest (chociaż częściowe) nawiązanie do dorobku.
Jak wiadomo, Nicolas Winding Refn to twórca, czerpiący garściami z formy
specyficznej, co swe apogeum nabrała po projekcji „Drive”. Nie należy zapominać,
że Duńczyk wpierw kręcił filmy nie tyle społeczne, co paradokumentalne- a ich
przedstawiciel to słynna trylogia „Pusher”.
Ni mnie ziębiła ni grzała informacja o tym, czy w „Only God forgives” wystąpi Ryan
Gosling. Zdecydowanie bardziej wolałam wcześniejszą ‘muzę’
Refna, czyli Madsa Mikkelsena. Ale-dość tych mętnych rozważań, bo nie o
preferencjach tu mowa. Skupmy się na tym, co było treścią.
Z tym jednak będzie ogromnym
kłopot, bo ową treść podano w zależności od widza. Jedni stwierdzą, że fabułę da się skrócić w 10 minut** i wyśmieją artystyczne zapędy twórcy, inni
oskarżą Refna o upodobania do bezsensownego mordu- podyktowane psychiczną
chorobą tegoż. Ale znajdzie się też grupa zachwyconych- widząca w tytule
metafizyczne przeżycia, bądź po prostu niecodzienną rozrywkę. Być może na tym
polega odwieczny problem dzieł ‘innych’, że nie trafią- i nie muszą trafiać do
każdego. Zresztą, można zauważyć, że Refn stoi nieco w opozycji do Larsa von
Triera- co w swych dziełach [bardzo] mocno wnika w świat i osobowość kobiet. Tu
jest kompletnie inaczej. Szkoda, że panowie nie zabrali się jeszcze za wspólny,
kinowy projekt, bo mogło być
interesująco.
Drwi sobie ten reżyser z odbiorców
i to wielokrotnie. Najpierw wydaje nam się, że postać Goslinga wieźć będzie
prym w całym tym spektaklu, po czym wszystko zmienia się jak za dotknięciem
czarodziejskiej różdżki. Bo już w pierwszych minutach, ryan’owy Julian snuje się z niewyraźną ekspresją twarzy, nie
zmieniając jej przez bagatela ¾ projekcji. Nie wiadomo co mu leży na wątrobie:
szuka sensu życia i czegoś co pomoże zejść z tego świata, czy po prostu taką
przyjął maskę? Właściwe, to cała jego osoba jest praktycznie przemielona
przez niszczarkę. [spoiler]W
momencie kluczowym dla fabuły (słynne „Wanna
Wight?”), kiedy chcemy by w końcu coś się rozwiązało, ten wyglancowany
jegomość miast dokonać zemsty, okazuje się przegranym i pobitym posiadaczem wielkich
śliw na oczach. [/koniec] Najważniejsza,
czy raczej czołowa postać Changa- powiązana z resztą bohaterów, jest
praktycznie niezauważalna. Być może dlatego tak trudno wniknąć w ów mglisty zamysł.
No właśnie-wszystko jest bardzo
mgliste. Pisane frazesów w stylu co autor miał na myśli wcale nie będzie
powodem do wstydu. Bo przekombinowane motywy mocno zatarły historię,
ograniczoną jedynie do dialogów, albo raczej para dialogów: wypowiedzi
dziwnych i bardzo skrótowych. Tyle, co dowiedzieliśmy się o bohaterach można wyciągnąć
przez słuchanie telefonicznej rozmowy w metrze, bądź innym systemie komunikacji. Przewrotnie też widzimy lwią część wydarzeń z perspektywy rodziny
zabitego. Wcale nie mam ochoty kibicować familii gwałciciela, mordercy i (prawdopodobnie)
zboczeńca ze skłonnościami pedofilskimi. A
tu poniekąd tak być miało. Ale- tylko poniekąd.
Cała opowieść, rozgrywa się w
klimacie mistycznego (a zarazem krwawiącego) Bangkoku. Moje pierwsze
skojarzenie z miastem nie było zbyt pozytywne: chodzi oczywiście o seks
turystykę, a mówiąc ściślej prostytucję. Dodajmy do tego mit amerykańskiego
snu, który przeniósł się również do Azji, a
otrzymamy coś na kształt podium, w którym brak zwycięzców i przegranych.
Bo- szczerze mówiąc, historię filmu przysłonił blask neonowych pokoi,
sugerując, że nie chodzi o krzepienie się fabułą, tylko warstwą wizualną. To mi
na początku zgrzytało, bo stawianie formy nad treść często prowadzi do gorszych
odczuć po filmie (np. „Debiutanci”, „Wyśnione miłości”).
Cliff Martinez, okazał się
wybawieniem z kinowego marazmu, tworząc ścieżkę dźwiękową, wzbijającą tytuł na
wyżyny***. Być może brzmi to kiepsko, ale jednak-gdyby nie soundtrack, ciężko byłoby cokolwiek napisać. Jestem jedną z osób, którym łatwiej wchłonąć konkretnie
podany ciąg zdarzeń, a nie przeplatankę, okoloną symbolami na granicy absurdu.
Weźmy przykładowo moment, w którym Chang wpada do baru z karaoke i każe
kobietom zamknąć oczy. Teatralność pełną gębą. Ale, wracając jeszcze do dorobku
Martineza, cieszy mnie, że postawił na ambientowe kawałki. Mieszanie tradycji
(miecz) z nowoczesnością (muzyką) sprawdza się tu dobrze, choć elektronika nie
należy do najbardziej wielbionych gatunków. Ożywcze bębny i groźne klawisze-
to najmocniej pamiętałam z filmu. I jeszcze spokojną pieśń pod koniec.
Był taki moment, w którym nie
dziwiły mnie opinie, odnośnie damskich postaci u Refna (marginalizacja). Tu też
pojawia się podobny wątek w osobie Mai (ładny dodatek): jest
praktycznie niedostępna i takie sprawia wrażenie. Tyle, że prym w produkcji
wiedzie Kristin Scott Thomas, w roli samozwańczej Crystal. Jest szefową biznesu, ba- za nic ma zagrożenie ze
strony Changa i trzęsie wrogami samym swym przybyciem. Z mej perspektywy, to
kompletnie nietypowe wcielenie Scott Thomas: zawsze kojarzyła mi się z
brytyjską dystynkcją, co też przekładało się na inną charakteryzację. W filmie
Refna jest zaś koturnową kobietą u władzy, ni-
to- krewną Donatelli Versace. Stosunek Crystal do Juliana jest- mówiąc
oględnie nie uroczy, no i ma mocno zaburzony obraz zmarłego syna (Billy). Widz,
słuchając tych superlatywów względem pierworodnego, odczuwa jedno wielkie
zakłopotanie- co, nawiasem mówiąc pachnie inspiracją kompleksem Edypa. I, choć
może się wydawać, że osoba Crystal wypada karykaturalnie, na szczęście jest
[naprawdę] zacnie zaprezentowana. A Ryan Gosling? Właściwie robił to samo, co
Sean Penn w „Drzewie Życia”.
Patrząc na ten wywód, dochodzę do
wniosku, że zapomniałam napisać o pewnej ważnej rzeczy. Otóż, „Only God Forgives”
obejrzałam, będąc pod wpływem alkoholu. Nie mogę zagwarantować, że moje zdanie byłoby
lepsze/ gorsze bez wspomnianego wspomagacza. Może wyglądać, że mimo wszystko
jestem zadowolona- choć nie wiem czy z powodu zaskoczenia, czy raczej musującego
piwa w żołądku.
*i tak dalej
**pewnie nawet i krócej, ale po
co od razu zniechęcać ludzi, którzy nie widzieli filmu
*** „Sister, Pt. 1” to jeden z
moich faworytów
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz